દિલ્હીમાં AAP સરકાર ફરી એકવાર વિવાદના મધ્યમાં છે કારણ કે RTI દ્વારા બહાર આવ્યું છે કે સરકારે ‘દિલ્હી હાયર એજ્યુકેશન એન્ડ સ્કિલ ડેવલપમેન્ટ ગેરંટી સ્કીમ’ નામની સ્કીમ માટેની જાહેરાતો પર 19 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. આરટીઆઈમાં એ પણ ખુલાસો થયો છે કે સરકારે આ યોજના હેઠળ 2021-2022માં માત્ર બે વિદ્યાર્થીઓને જ લોન આપી છે.
યોજના શરૂ થયાના પ્રથમ વર્ષે અરજી કરનાર તમામ ૫૮ વિદ્યાર્થીઓને લોન મળી હતી ત્યાર બાદ ફિયાસ્કો:સાત વર્ષમાં સમગ્ર દિલ્હીમાંથી ૧૧૩૯ વિદ્યાર્થીઓ એ અરજી કરી હતી જેમાંથી સાત વર્ષમાં માત્ર ૩૬૩ ને લોન મળી:કુલ જાહેરાત નો ખર્ચ ૧૯ કરોડ.
AAP સરકારે 2015માં ‘દિલ્હી હાયર એજ્યુકેશન એન્ડ સ્કિલ એજ્યુકેશન ગેરંટી સ્કીમ’ શરૂ કરી હતી. આ સ્કીમનો ઉદ્દેશ્ય દિલ્હીમાં 10માથી 12મા ધોરણમાં અભ્યાસ કરતા વિદ્યાર્થીઓને 10 લાખ રૂપિયા સુધીની લોનની સુવિધા આપવાનો છે જેથી તેઓ કોલેજમાં અભ્યાસ કરી શકે.
12મી જૂન 2015ના રોજ મનીષ સિસોદિયાએ આ યોજનાની જાહેરાત કરી હતી.
નાણાકીય વર્ષ 2021-22 માં, 89 વિદ્યાર્થીઓએ આ યોજનાનો લાભ મેળવવા માટે અરજી કરી હતી, જેમાંથી માત્ર બે વિદ્યાર્થીઓને લોન મળી હતી. સ્કીમ હેઠળ 10 લાખ રૂપિયા સુધીની લોન ઉપલબ્ધ છે. જો આ વિદ્યાર્થીઓએ આ યોજના હેઠળ મહત્તમ શક્ય રકમનો લાભ લીધો હોય તો પણ દિલ્હી સરકાર દ્વારા જાહેરાતનો ખર્ચ તેના કરતા અનેક ગણો વધારે છે દિલ્હીની AAP સરકારે 2021-22માં યોજનાની જાહેરાત પર 19 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ્યા છે. આ માહિતી જાગૃત નાગરિક દ્વારા માહિતી અધિકાર (RTI) દ્વારા મેળવવામાં આવી છે.
12 જૂન, 2015 ના રોજ આ યોજનાની જાહેરાત કરતી વખતે, દિલ્હીના નાયબ મુખ્ય પ્રધાન અને શિક્ષણ પ્રધાન મનીષ સિસોદિયાએ જણાવ્યું હતું કે, “દેશમાં પ્રથમ વખત, માતાપિતાએ તેમના બાળકો માટે ઉચ્ચ અને કૌશલ્ય શિક્ષણ મેળવવા માટે નાણાંની ચિંતા કરવાની જરૂર રહેશે નહીં. આજે અમે દિલ્હી હાયર એજ્યુકેશન અને સ્કિલ એજ્યુકેશન ગેરંટી સ્કીમ શરૂ કરી રહ્યા છીએ, જેના હેઠળ સરકાર તેની લોનની ગેરંટી આપશે.
મનીષ સિસોદિયાના દાવાથી વિપરીત, આ યોજના 7 વર્ષમાં ધીમી ગતિએ મૃત્યુ પામી રહી છે. દર વર્ષે તેનો લાભ લેનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા ઘટી રહી છે. આરટીઆઈ દ્વારા પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, અત્યાર સુધીમાં કુલ 1139 વિદ્યાર્થીઓએ લોન માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ આખરે માત્ર 363 વિદ્યાર્થીઓને તે મળી હતી.
તમામ દાવાઓ છતાં, અરજી કરનારા વિદ્યાર્થીઓમાંથી માત્ર 31 ટકાને જ આ યોજનાનો લાભ મળ્યો છે. નાણાકીય વર્ષ 2015-16 માં, જે વર્ષે આ યોજના શરૂ કરવામાં આવી હતી, 58 વિદ્યાર્થીઓએ યોજના માટે અરજી કરી હતી અને તમામ વિદ્યાર્થીઓને લોન મળી હતી. નાણાકીય વર્ષ 2016-17માં 424 વિદ્યાર્થીઓએ લોન માટે અરજી કરી હતી અને 176ને લોન મળી હતી, 2017-18માં 177 વિદ્યાર્થીઓએ અરજી કરી હતી અને 50 વિદ્યાર્થીઓએ લોન મેળવવામાં સફળતા મેળવી હતી.
નાણાકીય વર્ષ 2018-19માં, 139 વિદ્યાર્થીઓએ લોન માટે અરજી કરી હતી, અને 44ને તે મળી હતી, જ્યારે 2019-20માં, 146 વિદ્યાર્થીઓએ આ લોન માટે અરજી કરી હતી પરંતુ માત્ર 19 જ લોન મેળવી શક્યા હતા. નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં 106 વિદ્યાર્થીઓએ અરજી કરી હતી અને માત્ર 14ને જ લોન મળી હતી અને છેલ્લા નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં લોન માટે અરજી કરનારા વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા માત્ર 89 હતી અને તેમાંથી માત્ર 2 વિદ્યાર્થીઓને જ લોન મળી હતી.
જ્યારે બહુ ઓછા વિદ્યાર્થીઓ ‘દિલ્હી હાયર એજ્યુકેશન એન્ડ સ્કિલ એજ્યુકેશન ગેરંટી સ્કીમ’નો લાભ મેળવી શકતા હતા, ત્યારે સરકારે તેની જાહેરાત પાછળ કરોડો રૂપિયા ખર્ચ્યા હતા. આ યોજનાના પ્રચાર માટે પ્રિન્ટ અને ટેલિવિઝન મીડિયામાં જાહેરાતો આપવામાં આવી હતી માહિતી મુજબ, AAP સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2020-21 માટે આ યોજના પર જાહેરાત ખર્ચ વિશેનો ડેટા પ્રદાન કર્યો હતો જ્યારે આરટીઆઈ ફાઇલમાં આ યોજનાની શરૂઆતથી અત્યાર સુધીમાં કુલ જાહેરાત ખર્ચની માંગણી કરવામાં આવી હતી.
નાણાકીય વર્ષ 2021-22માં પ્રિન્ટ મીડિયામાં 46,22,685 રૂપિયા અને ટેલિવિઝન મીડિયામાં 18,81,00,618 રૂપિયાની જાહેરાતો આપવામાં આવી હતી. કુલ મળીને, યોજનાની જાહેરાત કરવા માટે રૂ. 19.27 કરોડનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન માત્ર બે વિદ્યાર્થીઓને જ યોજનાનો લાભ મળ્યો હતો.
આ પહેલીવાર નથી જ્યારે દિલ્હી સરકારે તેની જાહેરાત પર યોજનાના ખર્ચ કરતા વધુ ખર્ચ કર્યો હોય. પ્રદૂષણથી છૂટકારો મેળવવા માટે, દિલ્હી સરકારે બાયો-ડિકોમ્પોઝર તૈનાત કર્યા. આ સ્પ્રે પર બે વર્ષમાં 68 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે આ સ્કીમની જાહેરાતો પાછળ 23 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.
